Alleen de naam van de man al, Schlingensief. Otherworldly, om het arty te zeggen. Hij is maar 48 of 49 geworden, maar gezien zijn tempo heeft Christoph S toch meerdere kunstenaarslevens geleid. Een goeduitziende, innemende figuur. Het Holland Festival heeft enkele van zijn theaterproducties getoond, waaronder Mea Culpa, over zijn gevecht tegen het naderende einde - hij stierf aan longkanker zonder ooit gerookt te hebben - en Via Intolleranza II (met die spelling) waarin zijn obsessie met Afrika werd gemengd met van alles en nog wat. Want Schlingensief wierp zich op alle media en alle kunstenaars, hij was een postmodern, deconstructivistisch genie. Als je hem tijdens Duitse talkshows bezig ziet op YouTube, ongelooflijk, wat een brein. Ook wel een enorm vermoeiend genie; ik heb één film van hem gezien, African Twintowers, en dat was even genoeg.
In die film zien we Schlingensief met een groep zeer zonderlinge acteurs naar Namibië reizen, waar hij ze scenes uit allerlei andere films laat naspelen, de meeste uit de jaren zeventig, de tijd van de bewuste, lineaire cinema van Wim Wenders, Fassbinder en de Italianen, terwijl hij in de camera lacht en zegt: 'Ik ben een film aan het maken, maar ik heb geen idee waar hij over gaat.' Intussen blijft hij de gedreven regisseur uithangen die zijn acteurs flink achter de vodden zit. Er wordt een schip gebouwd in de woestijn (schip der woestijn?) dat door een groep zwarten voortgeduwd wordt, 9/11 wordt door de populatie van een township nagespeeld onder begeleiding van muziek uit de Ring der Nibelungen van Wagner en Schlingensief telefoneert met het ziekenhuis in Duitsland waar zijn vader is opgenomen. Alles lijkt een parodie, ook de wanhoop van Schlingensief die op zoek naar een verhaal strandt, terwijl hij er tegelijkertijd van walgt een verhaal te willen vertellen. Zelfs Patti Smith komt dan opdraven.
Schlingensief ageert tegen de 'leugen' van de kunst en maakt die leugen transparant door met overacterende 'misfits' - waaronder de 'Vorzsitzende des Verbandes für Kleingewachsene in Deutschland', een vrouwelijke dwerg in zwarte sm-outfit - en real life arme negers aan de gang te gaan en alles volledig te laten ontsporen, hoewel het uiteindelijk toch tot een film en een opvoering in een township komt. Aan het eind van de film sliep ik in. Hallucinerend, teveel. Dat ervoer de recensent van het NRC, Raymond van den Boogaard ook, die viel in slaap tijdens Mea Culpa èn Via Intolleranza. 'Ik denk dat ik de verklaring ken: in het licht van het genie heeft het individu verdedigingsmiddelen nodig. Slaap is daar één van', schrijft hij.
Zou kunnen, het klinkt in elk geval Schlingensieferig ironisch. Maar misschien is het de vertelvorm, en is 'lineair' toch vereist om te blijven boeien. Schlingensiefs grootste verdienste is voor mij niet zijn kunst, voorzover ik die ken. Wel dat hij heeft laten zien dat alles kan en niets vanzelfsprekend is, in het leven niet en in de kunst niet.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten